BRICS: दक्षिण आफ्रिकेतील केपटाऊन येथे ब्रिक्स देशांच्या परराष्ट्र मंत्र्यांची दोन दिवसीय बैठक सुरू आहे.
रशिया आणि चीनला ब्रिक्सच्या माध्यमातून पाश्चिमात्य देशांच्या वर्चस्वाला आव्हान द्यायचे आहे, असे मानले जाते. या गटात भारताचाही समावेश आहे, परंतु सर्व गटांना सहभागी करून घेऊ अन्यथा कोणत्याही गटात सहभागी होऊ नये, असे भारताचे धोरण राहिले आहे.यावेळी ब्रिक्सचे अध्यक्षपद दक्षिण आफ्रिकेकडे आहे आणि त्यांची शिखर परिषद तिथेच होणार आहे.
Rahul Gandhi: मुस्लीम लीगवर अमेरिकेत राहुल गांधी यांच्या वक्तव्याने गोंधळ
ब्रिक्स म्हणजे काय?
BRICS हा जगातील पाच वेगाने वाढणाऱ्या अर्थव्यवस्थांचा समूह आहे.
BRICS हा B R I C S या इंग्रजी अक्षरांपासून बनलेला शब्द आहे, ज्यामध्ये प्रत्येक अक्षर देशाचे प्रतिनिधित्व करतो.
ब्राझील, रशिया, भारत, चीन आणि दक्षिण आफ्रिका हे देश आहेत.
हे असे देश आहेत ज्यांच्याबद्दल काही तज्ञांचा असा विश्वास आहे की 2050 पर्यंत ते उत्पादन उद्योग, सेवा आणि कच्च्या मालाचे प्रमुख पुरवठादार बनतील.
चीन आणि भारत हे उत्पादन उद्योग आणि सेवांचे जगातील आघाडीचे पुरवठादार बनतील, तर रशिया आणि ब्राझील कच्च्या मालाचे सर्वात मोठे पुरवठादार बनतील, असा त्यांचा विश्वास आहे.
ब्रिक्सला हे नाव कोणी दिले?
जिम ओ’नील या ब्रिटीश अर्थशास्त्रज्ञाने जगातील सर्वात शक्तिशाली गुंतवणूक बँक गोल्डमन सॅक्समध्ये काम करताना हा शब्द वापरला. तेव्हा BRIC हा शब्द होता.
2010 मध्ये जेव्हा दक्षिण आफ्रिकेचाही या गटात समावेश झाला तेव्हा ते ब्रिक्स बनले.
ओ’नील यांनी 2001 मध्ये त्यांच्या शोधनिबंधात प्रथम हा शब्द वापरला.
ब्रिक्सची पहिली बैठक कधी झाली?
2006 मध्ये प्रथमच ब्राझील, रशिया, भारत आणि चीनचे नेते म्हणजेच BRIC यांची प्रथमच भेट झाली जी-8 गटाची शिखर परिषद रशियाच्या सेंट पीटर्सबर्ग येथे झाली.
सप्टेंबर 2006 मध्ये, जेव्हा या देशांच्या परराष्ट्र मंत्र्यांची न्यूयॉर्कमध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेदरम्यान औपचारिक बैठक झाली तेव्हा या गटाला BRIC असे नाव देण्यात आले.
त्याच वेळी, BRIC देशांची पहिली शिखर स्तरीय अधिकृत बैठक 16 जून 2009 रोजी येकातेरिनबर्ग, रशिया येथे झाली.
यानंतर 2010 मध्ये ब्राझीलची राजधानी ब्रासिलिया येथे BRIC शिखर परिषद झाली. त्याच वर्षी दक्षिण आफ्रिकेचा समावेश करून ते BRIC मधून BRICS बनले.
दक्षिण आफ्रिकेने एप्रिल 2011 मध्ये चीनमधील सान्या येथे प्रथमच गटाच्या तिसऱ्या शिखर परिषदेत भाग घेतला.
नवीन देशांचाही समावेश होईल का?
चीनमधील शांघाय येथे आहे. ब्रिक्स परिषद दरवर्षी आयोजित केली जाते आणि सर्व पाच सदस्य देशांचे राष्ट्रप्रमुख उपस्थित असतात.
जेव्हा या गटात चार देश होते, तेव्हा एक सदस्य देश दर पाचव्या वर्षी परिषद आयोजित करत असे, तर आता ते दर सहा वर्षांनी होते. म्हणजेच दर सहाव्या वर्षी भारत या संमेलनाचे आयोजन करतो.
ब्रिक्स शिखर परिषदेचे अध्यक्षपद दरवर्षी एक-एक करून ब्रिक्स सदस्य देशांचे सर्वोच्च नेते घेतात.
यावर्षी ही बैठक दक्षिण आफ्रिकेने आयोजित केली आहे.
BRICS देशांची लोकसंख्या जगाच्या लोकसंख्येच्या 40% आहे आणि जागतिक GDP मध्ये त्यांचा वाटा सुमारे 30% आहे.
ब्रिक्स देशांना आर्थिक मुद्द्यांवर एकत्र काम करायचे आहे, परंतु त्यापैकी काही देशांमध्ये मोठा राजकीय वादही आहे. या वादांमध्ये भारत आणि चीनमधील सीमावाद हा सर्वात महत्त्वाचा आहे.
सदस्य होण्याचा कोणताही औपचारिक मार्ग नाही. सदस्य देश परस्पर संमतीने हा निर्णय घेतात.
2020 पर्यंत या ग्रुपमध्ये नवीन सदस्य जोडण्याच्या प्रस्तावावर विशेष लक्ष देण्यात आले नव्हते, मात्र त्यानंतर या ग्रुपचा विस्तार करण्याबाबत चर्चा सुरू झाली.
सध्या अल्जेरिया, अर्जेंटिना, बहारीन, इजिप्त, इंडोनेशिया, इराण, सौदी अरेबिया आणि संयुक्त अरब अमिराती या देशांनी गटात सामील होण्यासाठी अर्ज सादर केले आहेत.
त्याच वेळी अफगाणिस्तान, बांगलादेश, बेलारूस, कझाकिस्तान, मेक्सिको, निकाराग्वा, नायजेरिया, पाकिस्तान, सेनेगल, सुदान, सीरिया, थायलंड, ट्युनिशिया, तुर्की, उरुग्वे, व्हेनेझुएला आणि झिम्बाब्वे यांनीही सदस्यत्वासाठी आपली स्वारस्य दाखवली आहे.
The Point Now न्यूजचे अपडेट्स मिळवण्यासाठी आम्हाला फॉलो करा
फेसबुक । ट्विटर । युट्युब । इंस्टाग्राम
