World Water Day 2023 दरवर्षी २२ मार्च हा जागतिक जल दिन म्हणून साजरा केला जातो. पाण्याचे जीवनातील महत्त्व आणि उपयोगिता समजून घेऊन जलसंवर्धनाकडे लक्ष देणे हा जल दिन साजरा करण्याचा उद्देश आहे. यंदाच्या जागतिक जल दिनाची थीम ‘ऍक्सिलरेटिंग चेंज’ अशी आहे.
हिंदू धर्मात पाण्याचे महत्त्व
जागतिक जल दिन सर्व देशांमध्ये आणि सर्व धर्माच्या लोकांद्वारे साजरा केला जातो. पण हिंदू धर्मात पाण्याला विशेष धार्मिक महत्त्व आहे. म्हणूनच कोणत्याही पूजेच्या सुरुवातीला शुद्ध पाणी शिंपडून शुद्धीकरण केले जाते आणि पाण्याने भरलेला कलश स्थापित केला जातो. हिंदू धर्मातही नदीची माता म्हणून पूजा केली जाते. पूजेसोबतच अनेक मंत्र आणि श्लोकांमध्येही पाण्याचे महत्त्व आढळते. शास्त्र आणि पुराणातही पाण्याचे महत्त्व सांगितले आहे.
• पुराणात असे म्हटले आहे की पृथ्वीवरील पाण्याचे वजन पृथ्वीच्या वजनापेक्षा 10 पट जास्त आहे.
• भव, मंत्र, तांब्याचे भांडे आणि तुळशीने अपवित्र पाणीही शुद्ध होते असे म्हणतात.
• गंगा नदीचे पाणी सर्वात पवित्र पाणी मानले जाते. वेद, पुराण, रामायण, महाभारत या सर्व धर्मग्रंथांमध्ये गंगेच्या महिमाचे वर्णन आहे.
• शिवपुराणात असे म्हटले आहे की भगवान शिव स्वतः जल आहेत.
मत्स्यपुराणात म्हटले आहे-
शरद काळे स्थिती यत् स्यात् दुक्‍त फलदायीकम् वाजपेयी राजभायन हेमंते शिशिरे स्थिती अध्वमेघ संयम प्राह वसंत समयी स्थिती समर, तत्शित्तम तोयम राज सुयाद विशिष्यते ।
पावसाळ्यातच जलाशयात पाणी शिल्लक राहते, जे अग्निस्त्रोत यज्ञाचे फळ मर्यादित कालावधीसाठी देणार आहे. हेमंत आणि शिशिराच्या कालापर्यंत राहिलेले पाणी वाजपेयी आणि अतिराम यांच्यासारख्या यज्ञाचे फळ देते. वसंत ऋतूपर्यंत राहिलेले पाणी अश्वमेध यज्ञासारखे फळ देते आणि उन्हाळ्यापर्यंत टिकणारे पाणी राजसूय यज्ञासारखे फल देते. यामुळेच हिंदू संस्कृतीत अध्यात्मिक आणि धार्मिक विधींमध्ये पाण्याचे महत्त्व आहे. वेद, उपनिषद, स्मृती आणि नीति ग्रंथात पाण्याचे महत्त्व सांगितले आहे.
ऋग्वेदात म्हटले आहे-
अप्सवंतामृतंपसु वेष जंपमुत प्राशते । देवा भवत वजिनः।
याचा अर्थ- हे देवांनो, तुमच्या प्रगतीसाठी पाण्याच्या आत असलेले अमृत आणि औषध जाणून घेऊन तुम्ही पाण्याच्या वापराचे ज्ञानी व्हा.
महर्षि वेदव्यासजी महाभारताच्या सभापर्वात म्हणतात-
आत्मप्रदं सौम्यत्वाश्चैवोपजीवनम् ।
म्हणजेच आत्मत्याग, सौजन्य आणि इतरांना जीवनदान देण्याचे शिक्षण पाण्यातून घेतले पाहिजे.
हे उपवास आणि सण पाण्याच्या महत्त्वाशी निगडित आहेत.
• अक्षय्य तृतीयेला मातीच्या भांड्यात भरलेले पाणी दान करणे महत्त्वाचे आहे.
• या दिवशी जलदान केल्याने अक्षय पुण्य प्राप्त होते. वैशाख एकादशीला प्यायल्याने करोडो महायज्ञाचे फळ मिळते.
• निर्जला एकादशीच्या व्रतामध्ये पाण्याचा त्याग करावा लागतो. हे व्रत पाण्याची उपयुक्तता आणि पाण्याचे महत्त्व दर्शवते. •पौर्णिमा आणि अमावास्येला पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करण्याचे विशेष महत्त्व आहे.
Navratri 2023: उद्या नवरात्रीचा शुभ सण, जाणून घ्या काय आहे महत्व
The Point Now न्यूजचे अपडेट्स मिळवण्यासाठी आम्हाला फॉलो करा
फेसबुक । ट्विटर । युट्युब । इंस्टाग्राम
