भारत-पाकिस्तानच्या फाळणीला सात दशके उलटले तरीही बहुतेक भारतीयांना वाटते हे देश हवे एकत्र

दिल्ली: भारत पाकिस्तानचे नाते तसे विळ्या भोपळ्याचे मात्र अजूनही दोघं देशांच्या नागरिकांचे जिव्हाळ्याचे संबंध ओलावा टिकून असल्याचे चित्र आहे. एका सर्वेक्षणात ही बाब समोर आली आहे. फाळणीच्या 75 वर्षांनंतरही 44 टक्के लोकांना भारत आणि पाकिस्तान एकत्र हवेत, असे या सर्वेक्षणातून स्पष्ट झाले आहे. या सर्वेक्षणात भारत, पाकिस्तान आणि बांगलादेशातील नागरिकांना 1947 च्या फाळणीनंतर राजकीय, आर्थिक, सामाजिक आणि धार्मिक विषयांवर अनेक प्रश्न विचारण्यात आले.

सर्वेक्षणादरम्यान, सुमारे 14 टक्के भारतीयांनी सांगितले की पाकिस्तान सरकारवर विश्वास ठेवला जाऊ शकतो, तर 60 टक्के लोकांनी बांगलादेशला विश्वासार्ह मानले. सेंटर फॉर व्होटिंग ओपिनियन अँड ट्रेंड्स इन इलेक्शन रिसर्च (CVOTER) आणि सेंटर फॉर पॉलिसी रिसर्च यांच्या या सर्वेक्षणात लोकांनी त्यांचे अनेक मुद्दे मांडले.

15 भाषांमध्ये सर्वेक्षण केले

हे सर्वेक्षण मे ते सप्टेंबर दरम्यान 15 भाषांमध्ये करण्यात आले, ज्याचा पहिला अहवाल गेल्या महिन्यात प्रसिद्ध करण्यात आला. यामध्ये ५,८१५ भारतीयांच्या प्रतिसादांचा समावेश आहे. यामध्ये भारताची आर्थिक संभावना, देशातील रोजगारावर नागरिकांचे काय म्हणणे आहे, असे प्रश्नही उपस्थित करण्यात आले.

‘गेल्या 10 वर्षांत लोकशाही मजबूत झाली’

भारतातील लोकशाहीबद्दल विचारले असता, असे आढळून आले की, 48 टक्के नागरिकांचा असा विश्वास आहे की, गेल्या 10 वर्षांत ती अधिक मजबूत झाली आहे. भारत निरंकुश राजवटीच्या जवळ नाही, असे 51 टक्के लोकांचे मत आहे. त्याचवेळी देशाची वाटचाल निरंकुशतेकडे होत असल्याचे जवळपास 31 टक्के लोकांनी सांगितले.

फाळणीवर लोकांचे मत काय होते

जेव्हा फाळणीबाबत प्रश्न उपस्थित केले गेले तेव्हा सुमारे 46 टक्के भारतीयांनी सांगितले की, भारत आणि पाकिस्तानची फाळणी हा त्यावेळी योग्य निर्णय होता. ४४ टक्के लोकांनी पाकिस्तान आणि बांगलादेशच्या फाळणीला पाठिंबा दिला. तथापि, सर्वेक्षणात असे म्हटले आहे की पश्चिम भारतातील लोक, ज्यात गुजरात, महाराष्ट्र, राजस्थान आणि गोवा यांचा समावेश आहे, त्यांनी फाळणीवर टीका केली. भारत-पाकिस्तान आता एक व्हायला हवे, असे त्यांचे मत होते.

पायाभूत सुविधांमध्ये प्रगती

भारतातील राहणीमान, रस्त्यांची स्थिती, पाण्याची गुणवत्ता आणि रोजगार याविषयी प्रश्न विचारण्यात आले तेव्हा ७९ टक्के लोकांनी ते अधिक चांगले असल्याचे सांगितले. तथापि, दक्षिण भारताने थोडासा असहमती दर्शविला. या क्षेत्रातील केवळ 28 टक्के लोकांना पायाभूत सुविधांची प्रगती अपेक्षेपेक्षा चांगली असल्याचे आढळले.

आर्थिक संभावना

देशाच्या आर्थिक शक्यतांचा विचार केला असता, सर्वेक्षणातील बहुतांश भारतीय आशावादी असल्याचे दिसून आले. सरासरी, सुमारे एक तृतीयांश प्रतिसादकर्त्यांनी मान्य केले की भारताची आर्थिक स्थिती काही वर्षांत सुधारेल. त्याच वेळी, सुमारे 26 टक्के लोकांनी ते आणखी वाईट होण्याचा अंदाज व्यक्त केला.

लैंगिक असमानता

लिंग निकषांचा देशाच्या अर्थव्यवस्थेवर कसा परिणाम होतो याचे मूल्यांकन करण्याचाही या सर्वेक्षणात प्रयत्न करण्यात आला. सुमारे 62 टक्के प्रतिसादकर्त्यांनी सांगितले की त्यांच्या घरातील महिलांना काम करण्यासाठी, राजकीय सभांना उपस्थित राहण्यासाठी किंवा त्यांच्या आवडीचे कपडे घालण्यासाठी परवानगी आवश्यक आहे.

असेही आढळून आले की 51 टक्के शहरी महिलांना त्यांच्या घराबाहेर काम करण्यासाठी त्यांच्या कुटुंबाची परवानगी आवश्यक आहे, तर ग्रामीण भारतातील 65 टक्के महिलांना हे प्रमाण आहे. जेव्हा राजकारणाचा विषय आला तेव्हा 61 टक्के महिलांनी सांगितले की त्यांनी कधीही रॅली किंवा प्रचारात भाग घेतला नाही.