आठवणीतले पुंडलीकराव मोगल …….! ; आठवणीतले क्षण

लेखन………….✍🏻 सर्जेराव मोगल

काही माणसं अशी असतात की आपल्या कार्यामुळे

,कर्तृत्वामुळे कायम लक्षात राहतात . त्यातले पुंडलिक दादा मोगल. दादांचा आज अकराव्या स्मृतिदिन. आपल्याला नेहमी हवेहवेसे वाटणारे दादा आज जरी आपल्यात नसले तरी त्यांच्या कार्यामुळे आपल्याला कायम आठवणीत राहतात .

निफाड तालुका कधी काळी कॅलिफोर्निया म्हणून ओळखला जात होता. तालुक्यात ‘मोगल पर्वाचा’ सुवर्णकाळ होता .पस्तीस चाळीस वर्षे निफाड तालुक्यात मोगल नावाचा दबदबा होता .
सहकार महर्षी मालोजीराव मोगल ,शिक्षण महर्षी पुंडलिक दादा मोगल व जिल्हा परिषदेचे माजी उपाध्यक्ष अशोकराव मोगल या लोकांनी खऱ्या अर्थाने मोगल या नावाला जिल्ह्यात वेगळी ओळख निर्माण करून दिली.

सहकारी संस्थेच्या , शैक्षणिक संस्थेच्या कारभाराचा गाडा चालवताना जी ध्येयवादी माणसे माझ्या आधीच्या पिढीनेही पाहिली आणि माझ्या पिढीनेही पाहिली. त्यांचे कर्तृत्व आम्ही अनुभवले. अशी प्रामाणिक आणि कर्तृत्ववान माणस आजच्या पिढित असने फार दुर्मिळ झाले आहे. पुंडलिकदादा मोगल यांनी के .के .वाघ एज्युकेशन सोसायटीच्या छोट्याश्या रोपट्याचे वटवृक्षात रूपांतर केले. कदाचित नवीन पिढीला दादांनी केलेल्या कार्याची, त्यागाची माहिती देखील नसेल.

पुंडलिक दादा मोगल यांचा जन्म निफाड तालुक्यातील कोठुरे या गावी 7 नोव्हेंबर1932 रोजी एका शेतकरी कुटुंबात झाला. त्याकाळात कोठुरे गावात फक्त पाचवी पर्यंत शाळा होती. त्यामुळे पुढील शिक्षणासाठी त्यांना रोज निफाडला येजा करावी लागत असे .त्यावेळी आजच्यासारखे रस्ते नव्हते. वाहनांच्या सोयी नव्हत्या त्यामुळे त्यांना रोज आठ ते दहा किलोमीटर पायपीट करावी लागली. निफाड न्यू इंग्लिश स्कूलमधून सातवीची परीक्षा उत्तीर्ण झाले .पुढील शिक्षण न घेता शेतीच्या कामाला लागले. दिवसभराचे शेतीचे काम आटोपल्यावर गावातील पारावर येऊन बसत .

त्याठिकाणी दत्तू काका बर्वे ,हरिभाऊ बर्वे, भास्कर सखाराम पाटील या मोठ्यांच्या गप्पा गोष्टी ऐकत असे .त्यातूनच त्यांना सामाजिक कार्याची आवड निर्माण झाली. दादांनी बालवयातच राष्ट्रसेवा दलात प्रवेश केला . एस एम जोशी यांच्या सारख्या राष्ट्रीय नेत्याचे विचाराने दादा प्रवाहित झाले व सामाजिक कार्यात ओढले गेले .पुढे ते कर्मवीर काकासाहेब वाघ यांच्या सहवासात आले. तेव्हापासून त्यांचा आणि काकासाहेब वाघ यांचा जो स्नेहबंध जुळला तो काकांच्या अखेरच्या क्षणापर्यंत कायम राहिला.

कर्मवीर काकासाहेब वाघ व सहकार महर्षी माधवराव बोरस्ते यांच्याबरोबर 1963 मध्ये निफाड सहकारी साखर कारखाण्यात (निसाका) काम करण्याची संधी मिळाली. सलग वीस वर्षे ते कारखान्याचे संचालक होते व काहि वर्षे उपाध्यक्षपद देखील होते. निफाड तालुका शेतकरी संघ, निफाड तालुका सहकारी दुध उत्पादक संघ, निफाड तालुका सहकारी मध्यवर्ती ग्राहक भांडार, जयश्री पतसंस्था आधी संस्थांमधून त्यांनी चेअरमन व संचालक म्हणून आदर्शकाम केले. निफाड तालुका पंचायत समिती सभापतीपदही त्यांनी भूषविले.

जिल्हा परिषद सदस्य देखिल होते.
सहकार क्षेत्राप्रमाणेच शिक्षण क्षेत्रातही त्यांनी आपल्या कर्तृत्वाचा ठसा उमटविला. पण खर्‍या अर्थाने दादा रमले ते शिक्षण क्षेत्रात. 1969 ला के के वाघ एज्युकेशन सोसायटीच्या स्थापन झाल्यानंतर दादा संस्थेचे अध्यक्ष झाले . तेव्हापासून त्यांनी स्वतःला शैक्षणिक क्षेत्रात कार्यात वाहून घेतले. सुरुवातीला के. के. वाघ इंजीनियरिंग कॉलेज व पॉलिटेक्निकल कॉलेज भाऊसाहेबनगरला होते . दादांनी तालुक्याचा विरोध पत्करून इंजिनिअरिंग कॉलेज नासिकला आणले आणि खऱ्या अर्थाने के के वाघ एज्युकेशन संस्था बहरली.

दादांच्या दूरदृष्टीमुळे हे शक्य झाले . सुरुवातीच्या काळात संस्था आर्थिक अडचणीत होती तेव्हा दादांनी आपल्या पत्नीचे सौभाग्य अलंकार देखिल गहाण ठेवले . कॉलेजची जागा मिळवण्यात देखील दादांचे मोठे योगदान योगदान होते .दादा शेठ रतनशी उदेशी यांच्या संपर्कात आले ते आजारी असताना दादांनी त्यांची मुलाप्रमाणे मनोभावे सेवा केली. शेठ उदेशी यांनी 23 एकर जागेवर दादांची पावर ऑफ अटॉर्नी म्हणून नेमणूक केली. दादांनी देखील त्यांचा विश्वास सार्थ ठरवला .निस्वार्थपणे व निष्ठेने काम करून आज के के वाघ शिक्षण संस्था जिल्ह्यातच नव्हे तर महाराष्ट्रातील एक अग्रगण्य संस्था नावारूपाला साली.

आज के के वाघ इंजीनिअरिंग कॉलेजचा जो वटवृक्ष बहरलाय त्यात दादांचे मोठे योगदान आहे.

दादांच्या स्मृतीस विनम्र आदरांजली….🙏🏻🙏🏻

Edit Bye – Bhushan Chobhe